“Een ei hoort erbij.” Gebakken of gekookt, verwerkt in koekjes, pasta en mayonaise of om taarten en pannenkoeken mee te bakken. En sommige mensen eten eieren zelfs rauw! Veganisten eten geen eieren of producten waar ei in is verwerkt. Lees hier waarom én hoe je ei vervangen kan.

Waarom hoort een ei er niet bij?

Vogels die vrij in de natuur leven leggen nooit elke dag een ei. De kip stamt af van de rode kamhoen uit Zuidoost-Azië (ook wel de bankivahoen genoemd). Deze legde maar zo’n 6 eieren per jaar.1 Het maken van een ei is heel zwaar voor de kip. Het levert haar ook geen voordelen op. Legkippen zijn zo gefokt dat ze elke 25 uur een ei leggen. Als ze 1½ tot 2 jaar oud zijn, worden ze in een krat afgevoerd naar het slachthuis. Ze hebben dan 300 eieren per jaar gelegd.2 Voor de industrie zijn ze dan opgebruikt. Het lichaam van een kip kan dit helemaal niet aan. Kippen hebben vaak een tekort aan calcium. Om dit op peil te houden, onttrekt de kip dit uit haar eigen skelet. Heb je een kip wel eens haar eigen eieren op zien eten? Dit kan een teken zijn dat ze bouwstoffen tekort komt. Ook biologische legkippen gaan naar de slacht, als ze niet meer productief genoeg zijn. In de eierindustrie worden evenveel haantjes geboren als kipjes. De haantjes kunnen geen eieren leggen. Daarom zijn ze waardeloos voor de industrie. Meestal worden ze op de dag dat ze geboren worden gelijk dood gemaakt. In Nederland leven meer dan 46 miljoen legkippen dit leven.

Als veganist wil je zo min mogelijk bijdragen aan uitbuiting van en wreedheid naar dieren. Daarom eten veganisten geen ei. Hiervoor worden namelijk kippen gebruikt en uiteindelijk gedood in het slachthuis. Gelukkig kun je ook zonder ei nog steeds genieten van taarten, pannenkoeken en een patatje mayo!

Kan ik wel eieren eten van mijn eigen kip, of die van de buurman?

Wist je dat een kip eieren blijft leggen, totdat haar nestje vol is? Daarna begint ze met broeden. Als jij haar eieren bij haar weghaalt, gaat ze weer opnieuw eieren leggen. Ook zijn dieren niet ons bezit en hun eieren evenmin. Daarom is ook het eten van eieren van een eigen kip of die van de buurman onethisch. Je kan kippen hun ei rauw of gekookt teruggeven om op te eten, omdat kippen veel kalk verliezen uit hun botten door het leggen van zoveel eieren. Ook bestaan er implantaten die ervoor zorgen dat kippen geen eieren meer leggen, mocht je een kip opvangen.

Is ei gezond?

Er zitten verschillende voedingsstoffen in een ei, zoals eiwitten, vetten en verschillende vitamines. Het consumeren van te veel eieren heeft gezondheidsrisico’s. Stel dat je minstens 1 ei per dag eet. Je buurman eet minder dan 1 ei per week. De Gezondheidsraad stelt dat jouw risico op diabetes mellitus type 2 dan ongeveer 40% hoger is dan die van je buurman. Ook bevat ei veel cholesterol en verzadigd vet en verhoogt het eten van eieren het slechte LDL-cholesterol.3 Als je eieren vervangt door gezonde plantaardige voedingsmiddelen, kun je gezondheidsrisico’s verminderen.

Waar zit ei in?

Ei kun je vinden in kant-en-klare producten zoals koekjes, gebak, pasta, vleesopvolgers en mayonaise. Ei is een allergeen en moet daarom vetgedrukt op verpakkingen staan. Meestal is dit ook te herkennen aan de naam, zoals kippenei-eiwit, eigeel of eipoeder. Andere benamingen zijn: Albumine, Avidine, Conalbumine, Fosfatidylserine, Fosfolipiden, Globuline, Lectine, Lipovitellin, Livetine, Lysozume, Ovalbumine, Ovoglobuline, Ovomucine, Ovomucoid, Ovosucrol, Ovotransfarine en Phosvitine.4

Bakken zonder ei

Wist je dat heel vroeger er (bijna) geen eieren werden gebruikt om te bakken? Gedurende de geschiedenis zijn we steeds meer boter gaan gebruiken in bijvoorbeeld boterkoek en oliebollen. Daardoor kon het niet meer goed binden met de bloem en zijn we ei gaan toevoegen. Ei kan namelijk het vet binden.

Eieren worden in gerechten niet alleen gebruikt voor binden, maar vervullen verschillende functies. Voor iedere functie is een plantaardige vervanging te vinden. Om een goede vervanger te kiezen, is het daarom belangrijk om te weten welke functie het ei in een gerecht heeft. Soms dient ei helemaal geen doel en kan het gewoon worden weggelaten. Bijvoorbeeld in pannenkoeken. En wist je dat je met het vocht van je potje kikkererwten ook van alles kunt? Dit heet aquafaba. Je kunt er bijvoorbeeld deeg mee bestrijken, maar je kunt er ook meringues, schuim of sauzen mee maken. Meer voorbeelden hoe je ei kan vervangen, vind je op VeganChallenge en in de Q&A met Arend Weisz-Hersworm op Q&A’s tijdens de Nationale VeganChallenge – VeganChallenge.

Ei-feiten

Is een ei de menstruatie van een kip?

De menstruatie is bij mensen het afstoten van de onbevruchte eicel met weefsel en bloed van de baarmoeder, ongeveer twee weken nadat het eitje onbevrucht is gebleven. Kippen zijn vogels en geen zoogdieren. Ze hebben dan ook geen baarmoeder en kunnen dus niet menstrueren.

Zijn eieren een goede bron voor vitamine B12?

Eieren zijn geen goede bron van vitamine B12, omdat maar een klein percentage van de vitamine B12 wordt opgenomen in het lichaam.5 Om aan voldoende vitamine B12 te komen via enkel de consumptie van eieren, zou je per dag zo’n 56 eieren van 50 gram moeten eten*. Dit is niet haalbaar en bovendien zeer ongezond.

* Berekening: Per dag moet je 2,8 mcg B12 innemen. 1 ei van 50 gram heeft 0.55mcg B12. Hiervan wordt maar 9% opgenomen, dus maar 0.05 mcg B12. Om aan 2,8 mcg te komen, heb je dus 56 eieren van 50 gram nodig (2,8/0,05).

Bronnen

  1. Andrew Lawler (2016). Why Did the Chicken Cross the World?, p. 12. “The fowl is not, however, a prolific egg producer like its domesticated sibling. Each hen lays an average of a half-dozen each year in carefully concealed ground nests, fewer eggs than many other peasant species.”
  2. Voedingscentrum. https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/eieren.aspx
  3. Gezondheidsraad. https://www.gezondheidsraad.nl/documenten/adviezen/2015/11/04/eieren-achtergronddocument-bij-richtlijnen-goede-voeding-2015
  4. Stichting Voedselallergie. https://www.voedselallergie.nl/allergenen/ei.html
  5. Fumio Watanabe (2007). Vitamin B12 sources and bioavailability. Experimental biology and medicine, 232(10), 1266-1274. https://doi.org/10.3181/0703-mr-67